Po pierwsze, chcę ci powiedzieć, że mnie też to spotkało. A po drugie, że zdołałam się wyleczyć. Wymagało to czasu i pracy, ale zrobiłam to. Każdy może się wyleczyć.
Kimberly Brubaker Bradley
Dziesięcioletnia Della zawsze miała swoją starszą siostrę, Yuki. Kiedy ich mama trafiła do więzienia, Della miała Yuki. Kiedy partner mamy je przygarnął, Della miała Yuki. Kiedy ten sam mężczyzna zrobił coś okropnego, tak że musiały uciekać, Della miała Yuki. To ona jest obrończynią Delli - prawdziwą wilczycą. Tylko… kto ochroni Yuki? Może Della zbyt długo milczała o złych rzeczach. Może czas głośno o nich powiedzieć.
W tej przejmującej powieści poruszającej temat wykorzystywania seksualnego dzieci Kimberly Brubaker Bradley z wrażliwością i humorem opowiada historię dwóch sióstr połączonych miłością i traumą.
Patronat nad książką objął Komitet Ochrony Praw Dziecka oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
NAGRODY:
- Najlepsza Książka roku według Kirkus
- Najlepsza Książka roku według Booklist
- Najlepsza Książka roku według School Library Journal
- Najlepsza Książka roku według New York Public Library
RECENZJE:
Autorka książki namalowała słowami portret psychologiczny dziecka wykorzystywanego seksualnie. Jest to bardzo prawdziwy portret, który pokazuje, co może czuć i przeżywać dziecko, które doświadczyło odrzucenia, przemocy, zaniedbania i nadużycia seksualnego. Ten portret nie jest statyczny, lecz w bardzo dynamiczny sposób ukazuje wnętrze psychiczne dziecka po traumie oraz jego nieświadome, psychiczne mechanizmy obronne poprzez które próbuje sobie poradzić z traumą. W tym dynamizmie postaci, bardzo wnikliwie zostało pokazane zjawisko parentyfikacji, czyli odwrócenia ról w relacjach dorosły - dziecko, gdzie dziecko staje się małym dorosłym, żeby w ten sposób poradzić sobie z sytuacją krzywdzenia, której doświadcza.
Biorąc pod uwagę etap rozwoju, w którym znajduje się dziecko, książka jest przeznaczona dla dzieci od 11 roku życia, ponieważ wtedy zaczyna się okres dojrzewania, w którym ogromne znaczenie dla nastolatka mają intymność, seksualność, granice fizyczne, relacje interpersonalne i budowanie własnej tożsamości. Jednak, książka nie jest rekomendowana tylko dla młodych czytelników, którzy skończyli już 11 lat. Każdy kto przeczyta książkę, może lepiej zrozumieć cierpienie dziecka krzywdzonego, dlatego książka może być dobrą lekturą zarówno dla nastoletnich czytelników, jak i dorosłych.
Dziecko, które doświadczyło krzywdy, na stronach książki odnajdzie siebie i zidentyfikuje się z bohaterką. Co może dać mu poczucie, że nie jest samo w tej sytuacji oraz pokazać, w jaki sposób można szukać pomocy i wsparcia dla siebie. Natomiast, nastolatek, który będzie widział krzywdę swojego rówieśnika, po przeczytaniu książki uwrażliwi się na jego przeżycia i będzie wiedział, jak okazać mu empatię. Również dla rodziców i wszystkich osób dorosłych, które mają kontakt z dziećmi, będzie to pożyteczna literatura, pomagająca zrozumieć im perspektywę emocjonalną dziecka, które zostało skrzywdzone przez najbliższych. Także dla specjalisty pracującego z dziećmi, ta książka może być dobrym studium przypadku, który pomoże mu jeszcze lepiej zrozumieć małych pacjentów z którymi pracuje.
Karolina Budzik, psycholożka, w Komitecie Ochrony Praw Dziecka zajmuje się diagnozą i terapią dzieci z podejrzeniem wykorzystania seksualnego, prowadzi też psychoterapię osób dorosłych, które w dzieciństwie doświadczyły nadużycia seksualnego
Trudne tematy użyte w złej wierze bywają brudnym paliwem tabloidów. Skandale, opisane literalnie i obcesowo, wzbudzają lęk, a strach przed światem dobrze się sprzedaje. Lęk jest zarazem jałowy, obezwładniający. Po przeciwnej, jasnej stronie mocy, znajduje się literatura z klasą, a do takiej z pewnością należą >>Mocne słowa<<.
Tematy trudne to prawdziwe pole minowe dla pisarzy/rek, test ich pisarskich kompetencji. Trzeba wiele taktu, wrażliwości i literackiego kunsztu, żeby poruszyć, a nie zranić. Przestrzec, a nie pozbawić poczucia bezpieczeństwa. Książki dla młodych nie mogą stale słodzić i ćwierkać. Dobra literatura mierzy się z tym, co młodych dotyka i boli. Kimberly Brubaker Bradley ma odwagę nazwać krzywdę po imieniu, a jednocześnie nie odziera młodego czytelnika z wiary w sens egzystencji. Przeciwnie - jest wiarygodną rzeczniczką uniwersalnego, tajemniczego DOBRA, które buduje nas i czyni silnymi. Także wtedy, gdy dobro przybiera postać starszej pani - niepięknej, niebogatej, ale uważnej i wspierającej.
Joanna Olech, pisarka, ilustratorka
Niezwykle poruszająca książka, przedstawiająca przeżycia dwóch sióstr (10- i 16-letniej), molestowanych przez ojczyma. Historia opowiadana jest z perspektywy młodszej z dziewcząt, latami chronionej przez starszą Choć to, co staje się udziałem sióstr jest wstrząsające i przygnębiające, lektura może być niezwykle pomocna dla innych dzieci, które doznały molestowania – od uświadomienia im, że nie są same, że są także inne dzieci, przeżywające to samo, co one – po pokazanie, że złe uczucia w końcu osłabną i miną, a psychiczne rany ulegną zagojeniu. Dorosłym czytelnikom książka nie tylko odkrywa, co przeżywa krzywdzone dziecko, ale i pokazuje, jak niezwykle ważna jest obecność i wsparcie choć jednej, kochającej i wierzącej dziecku bez zastrzeżeń osoby.
dr Aleksandra Piotrowska, psycholożka
Pisanie o tej książce jest trudne, bo żadne słowa nie oddadzą doświadczenia, jakim jest jej przeczytanie. Jednakże podejmę się tej próby, gdyż to jedyna szansa, aby przeczytał ją każdy człowiek, który jej potrzebuje. A każda osoba, która nie znajdowała się w śpiączce od urodzenia aż do skończenia 18 lat, ma doświadczenie tego, co przeżywa dziecko w świecie dorosłych. Zdecydowana większość z nas doświadczyła sytuacji, w której ten świat dawał nam do zrozumienia, że nie możemy czuć tego, co czujemy, a już tym bardziej wtedy, gdy dorośli nas krzywdzą. Gdy dorastamy, często o tym wszystkim zapominamy. A przynajmniej tak nam się wydaje - bo tak naprawdę ból odczuwany w dzieciństwie staje się częścią naszej osobowości, naszych wyborów, naszych postaw, które ostatecznie doprowadzają do życia pełnego cierpienia. Jeżeli jednak przychodzi dorosły, który mówi, że możesz czuć i powiedzieć mu absolutnie wszystko, dorosły, który poda Ci rękę i zapewni, że nie musisz się już bać, wszystko zmienia swój bieg. Tym dorosłym jest autorka tej książki, która pomoże każdemu dziecku - również temu, którego metryka wskazuje dorosłość. I mimo że wciąż nie wynaleziono wehikułu czasu, ta książka pozwoli ci przenieść się w przeszłość, przytulić samego siebie i dokonać całkowitej reinterpretacji życia. A to uzdrowi twoją teraźniejszość - i przyszłość. I będziesz dawać ją do czytania wszystkim dzieciom. Tym przed osiemnastką - i tym długo po jej skończeniu.
Przemek Staroń, psycholog, Nauczyciel Roku 2018, finalista Global Teacher Prize 2020
